Ziek in La Paz

Lap, hoogmoed komt voor de val. We keken neer op toeristen die in cafés en restaurants gingen eten, uitgebaat door Europeanen. Wij niet, niets was ons vies. Lokale marktjes, waar we kippenpotensoep en koeienhartenbrochettes aten. En nu liggen we allebei doodziek in ons bed. Al vier dagen. Hoge koorts. Rillen, overgeven, allez, alles erop en eraan. Hebben besloten een antibiotacakuur op te starten. Hiltonbackpackersgewijs zijn we verhuisd naar een chique hotel in La Paz, hoofdstad van Bolivië, opdat ons herstel spoedig zou kunnen verlopen ;-) Wordt vervolgd.

O ja, ze hebben ons al proberen te bestelen op de grootste markt van la Paz, in de hoger gelegen wijk El Alto. Met drie zaten ze in en aan mijn broek. Het heeft me veel krachten gekost om ze van mij af te schudden. De schade is beperkt gebleven tot anderhalve euro.

Potosí en Sucre

Na een paar dagen natuur twee koloniale steden bezocht. Sucre en het mijnstadje Potosí (4090 meter).

'Witte stad' Sucre.

Vooral Potosí maakte indruk. In 1987 verklaarde Unesco de stad tot Werelderfgoed omwille van haar rijke architectuur. Eén grote berg domineert hier het landschap, de Cerro Rico (rijke berg). Sinds 1595 wordt er zilvererts ontgonnen. Ten tijde van Karel V in de zestiende eeuw werd alles verscheept naar Spanje. Daarbij zouden er acht miljoen slaven (zowel Indianen als Afrikanen) zijn gestorven. En nu, meer dan vijfhonderd jaar later bulkt de berg nog steeds van mineralen. Maar de omstandigheden waarin de mijnwerkers zwoegen blijven erbarmelijk.

Met een ex-mijnwerker door de tunnels gekropen (in totaal zijn er 700 kilometer gangen) en het is beangstigend. De meesten sterven na vijftien jaar hard labeur in de mijnen aan stoflong. En waarvoor? Voor peanuts. Ze worden betaald per kilo. Vooral zilver en zink blijken interessant. Vinden ze niets, verdienen ze niets. En toch, hoewel ze weten dat hun job hun leven zal kosten, kunnen ze heel moeilijk de mijnen verlaten. Voor hen is het meer dan een job, het is een passie.

Sofietje in de mijnen.

Mijnwerkers kauwen op cocabladeren om hun longen te zuiveren, vandaar de dikke wang.

Hun dag begint als een ritueel. ´s Ochtends kopen ze alcohol (96 graden), sigaretten (zonder filter), dynamiet (1 euro !!! om zichzelf een weg te banen in de berg) én cocabladeren op de mijnwerkersmarkt. Daar teren ze een hele dag op. Eens ze de mijn betreden eren ze de duivel omdat ze geloven dat hij de eigenaar is van de berg. Indrukwekkend om die mannen bezig te zien. Het heeft iets voyeuristisch, maar wij vonden het superinteressant.
Geologen voorspellen trouwens dat binnen tien jaar de berg volledig uitgeput zal zijn of dramatischer, dat het tunnelstelsel zal instorten.

Schokkende documentaire, en als we de mijnwerkers mogen geloven ontzettend realistisch, is The Devil´s Miner. Aanrader om de film ‘Duitse makelij en gedraaid zonder toestemming van de Boliviaanse autoriteiten’ in België te huren of te downloaden.

Salar de Uyuni

Zo stijf als een hark vier dagen in een jeep gekropen, deze keer met chauffeur én kokkin om het zuidwesten van Bolivië te verkennen met opnieuw surrealistische vergezichten, geisers en een zoutvlakte van maar liefst 12.000 vierkante kilometer. Net een witte zee.

Bizarre rotsformaties in een woestijnlandschap.

Salar de Uyuni en Sofie.

Auto gedeeld met een Hollands meisje en twee Canadezen die lesgeven in Zuid-Korea. Als we hun verhalen kunnen geloven, mogen we ons pollekes kussen dat we in België wonen en werken. De arme Zuid-Koreaantjes gaan van 8 uur ´s ochtends tot 9 uur ´s avonds naar school, tot 12 uur ´s nachts volgen ze nog een bijkomende avondcursussen. Leraren maken de kindjes wijs dat ze zullen mislukken in ´het leven’ als ze meer dan vier uur per nacht slapen. Jongens.
Toch wat last van de hoogte. Het zuidwesten van Bolivië ligt op gemiddeld 4.000 meter. Wandelen gaat minder vlot. Het zuurstoftekort veroorzaakt hevige koppijn. Cocathee -gemaakt van cocabladeren- helpt, maar niet geweldig veel. Bizar gevoel, toch wel, maar ´t kon de pret in de 4X4 niet bederven.

Te veel cocathee gedronken.

Tupiza in Bolivië

Het heeft ontzettend lang geduurd, maar uiteindelijk zijn we erin geslaagd Bolivië te bereiken, het armste land van Zuid-Amerika. Het is in niets te vergelijken met Argentinië. Alles kost er belachelijk weinig geld (je kan hier uitgebreid en lekker eten voor anderhalve euro), normale winkels hebben ze hier niet en de mensen (vooral de boerinnen/campesinos) zijn ontzettend schattig gekleed in felgekleurde pofrokjes en bolhoedjes. Alles wordt in Bolivië ook verhandeld op straat. Niet te doen wat ze hier allemaal verkopen. Op straat kan je een volledig huis samenstellen. En bijgelovig dat ze hier zijn. Wie de centen heeft om te bouwen, koopt hier best een foetus van een lama of alpaca en begraaft het beestje onder zijn of haar huis. Niemand wil hier boel met Pachamama (Moeder Aarde).

Tupiza dus. Een westerndorpje in Zuid-Bolvië, net als in de film. Op een boogscheut van Tupiza, in San Vincente, schoot de Boliviaanse politie in 1911 de Amerikaanse topcriminelen Butch Cassidy en The Sundance Kid dood. Waar hun lichamen zijn, blijft tot op vandaag een groot misterie.

Kortom, de ideale setting om te gaan paardrijden. Beetje maffe gids die de paarden voortdurend ophitste om harder en harder en harder te rennen. Terwijl ik maar bleef herhalen dat we weinig ervaring hadden. Ons hartje ging van boenke, boenke, boenke, en we zijn er nadien nog drie dagen stijf van geweest.

Het John Wayne-gevoel in Bolivië.

Wijn

We weten er zelf bijzonder weinig van, maar misschien toch enkele tips voor de ´échte` wijnkenners. In Cafayate hebben we ontzettend lekkere wijnen geproefd. Druiven groeien er op 1600 meter hoogte, vlakbij de woestijnvallei Quebrada de las Conchas. Een uitstekend klimaat dus. Wij genoten enorm van de Merlots, Cabernet Sauvignons en Malbecs van Bodega´s Nanni (organische wijnbouw), Estrecho, El Esteco en Vasija Secreta. Aanrader is een Torrontes, een witte droge aperitiefwijn. Wie weet verkopen ze deze pareltjes wel in de Delhaize ?

Paniek

Bij autoverhuurbedrijf Hertz hadden ze ons aangeraden enkel de wijnroute rond Cafayate en de Quebrada de Humahuaca (dieprode cañons) te bezoeken. De andere wegen kon je enkel maar betreden met een 4X4. Dat was buiten ons gerekend. Met ons Opeltje Corsa hebben we overal gezeten, behalve op de door Hertz uitgestippelde wegen. En we hebben stof gezien. Veel stof. Grindwegen langs lemen dorpjes. Een verlaten Ruta 40, de beroemde weg die Che Guevara en zijn vriend Alberto Granado begin jaren vijftig aflegden. De Braziliaanse regisseur Walter Salles verfilmde het dagboek dat Ernesto erop nahield in 'The Motorcycle Diaries'. Soit, dit terzijde.

Eén van de betere 'grindwegen'.

In het begin maakten we ons zorgen over de grindsteentjes die tegen het chassis kletterden, op het eind reden we gezwind door rivieren en modderpoelen alsof we in een 4X4 zaten. Even ging het mis toen we besloten naar Iruya te gaan, een dorpje op 2.780 meter hoogte. Het begon al goed bij de eerste brokkelige meters toen Sofie zei ´Is dit nog wel verantwoord?’ Geen idee, we konden het maar proberen. En het ging prima, tot de voorlaatste kilometer. Lap, we zaten vast in de rivier. Paniek. Twee verlegen schooljongens, Tomás en Orlando, tegengehouden. Boekentas aan de kant. Of ze ons alstublieft uit de nood wilden redden? Nee, een rijbewijs hadden ze niet, want minderjarig. Hoe ze moesten remmen en ontkoppelen kregen ze in één les mee van ondergetekenden. Soit, met z´n drieën hebben we de auto opgehoffen, terwijl Orlando de wagen ´vollen bak´achteruit reed. Aan de overkant van de rivier stonden we hem met een bang hartje op te wachten toen hij een tweede poging ondernam om het kolkende water te doorkruisen. In een rotvaart vloog hij erover. Zonder brokken. Omdat we beiden de daver op ons lijf hadden, stelden we voor dat zij het stuur zouden overnemen voor de laatste steile klim. Consternatie alom toen de dorpsbewoners Orlando en Tomás achter het stuur zagen zitten, met twee gringa´s achterin. Een hilarisch gezicht. Ze hebben ons netjes bij een hostalletje afgezet en zijn daarna hun huiswerk gaan maken ;-)

Goed geslapen. Lekker gegeten. De dag erop vol goede moed achter het stuur postgevat. Verwonderd waren we toen we een tiental bewoners voor ons Opeltje zagen zitten. Of ze een lift uit het dorp konden krijgen? Dilemma, dilemma, veel mensen, en slechts één autootje. Sofietje bleef nuchter en zei: ´Ge kunt toch niet heel het dorp meenemen?’ Gekozen voor twee stokoude dames die in België al lang zouden kunnen genieten van een schoon pensioentje. Hier niet dus. Zeventig jaar en nog steeds met sikkel naar het veld. Hen op voorhand gewaarschuwd dat ze moesten uitstappen bij de rivier omdat we onszelf anders zouden klemrijden. No problemo, zegden ze stoer. Terwijl Sofietje de menskes (zakken en sikkels incluis) over de rivier hielp, probeerde ik het kunstje van Orlando over te doen. Aanloop genomen, en de wagen in een soort freefall in de rivier laten ploffen en, wonderwel, er ook uit geraakt. Fier dat we waren ;-) Waarop dame 1 droogjes zegt: ´Kindje, zo gaat ge die auto nog kapot maken.’ Tja ;-)

Nog geen uur verder, of we werken onszelf opnieuw in nesten. Op de Ruta 40, net voor de Salinas Grandes. We nemen de compleet verkeerde beslissing om op de uitgestrekte zoutvlaktes te racen. In het begin voelt het beetje raar aan aan de wielen, maar het lijkt ons veilig. Nog geen honderd meter verder zakken we volledig weg in een dikke kleiachtige massa. Maar we blijven optimistisch, we hadden nu toch al wat ervaring ;-) Ik stel voor om de auto op te heffen, terwijl Sofietje achteruit probeert te rijden. Slecht idee. Het Opeltje graaft zichzelf nog dieper in. Ik volledig in paniek. Buiten een paar schichtige lama´s is er geen kat te bespeuren.

Ok, deze lama was minder schichtig.

Sofietje kan me kalmeren, vindt de situatie minder dramatisch en stelt voor de auto uit te graven. In het begin maken we ons zorgen over twee spatjes modder op onze schoenen, op het eind zijn we onherkenbare zandvrouwtjes. Vies en vuil.

Twee meter achteruit kunnen rijden, en twee uur verder.

Het graven vergt enorm veel van onze krachten, temperaturen schommelen rond de 30 graden en we geraken meer en meer uitgeput telkens een poging achteruit te rijden mislukt. Net op het moment dat we besluiten ter plaatse te kamperen passeert er -godzijdank- een Renault Kangoo met vijf vrouwen en één man. Het is geen gezicht, met zeven op een rij heffen we het Opeltje op, terwijl meneer de wagen van de vlakte rijdt. Het had fout kunnen aflopen, maar voor de tweede keer op rij hadden we super veel geluk.

Op het eind van de rit vraagt de Hertz-bediende of we problemen hadden gehad met de wagen: 'Totaal niet meneer, alles prima.' Om problemen te vermijden hadden we net ervoor de wagen netjes gekuist en alle modder eraf geschrobd. Uiteindelijk werd het huurautootje goedgekeurd. Geen kosten. De blanco Visa-cheque die we hadden moeten tekenen werd verscheurd. Gelukkig maar, want ons Opeltje had ons budgettair in de problemen kunnen brengen.

Heimwee naar Argentinië

Rose heeft ons uit Chili gejaagd. Het duurde niet lang of we zaten weer op de bus richting, jawel, Argentinië. Joehoe ! Naar het noordoosten, naar Salta. Vijf dagen een auto gehuurd. We waren het openbaar vervoer zo beu als koude pap. Hiltonbackpackers als we zijn.

Onderbroekenlol in Valparaïso

Valparaïso, op amper twee uurtjes van Santiago, is een pareltje. Unesco-werelderfgoed. Grootste havenstad van Chili. Gezellige straatjes, mooie huizen, en oude 19de eeuwse liften 'ascensores' om de verschillende heuvels te beklimmen.

Ascensor in Valparaïso.

Het was ook de favoriete badplaats van de communistische politicus-dichter-Nobelprijswinnaar Pablo Neruda. Dat de man kon schrijven wisten we, maar dat hij ook zijn eigen huizen ontwierp en oog had voor design, daar hadden we geen flauw benul van.

Geslapen in het huis van een griezel van een man Alberto die zichzelf Rose noemde en onze onderbroeken pikte! Wanneer hij voorstelde om onze witte handdoek te wassen kregen we een felroze exemplaar in de plaats. Blij dat we daar weg zijn ;-)

Café con piernas

Koffie is een probleem in Chili. Overal schenken ze Nescafé. Horror ! Hel ! Na lang zoeken hebben we een keten in Santiago ontdekt, 'Café Haïti', die normale 'graantjeskoffie' verkoopt. De manier waarop die geserveerd wordt is apart en is op zijn minst sexistisch te noemen. Nee, we hebben geen foto's, maar we kunnen de situatie proberen te schetsen.

Op het allerhoogtse niveau maakt een man koffie, een trapje lager bedienen drie Rubensiaanse overdreven gemaquilleerde vrouwen in veel te korte, schreeuwlelijke lycrajurkjes en glitterpanty's -vooral oudere- heren in maatpak, die op hun beurt, achter de toog, vlak onder de rokjes kunnen kijken.

Chilenen lijken het heel normaal te vinden en hebben er zelfs een naam voor: 'café con piernas' oftewel 'koffie met benen'. Je betaalt ietsje meer (niet veel). Wanneer je jezelf een 'tien beurten'-kaart aanschaft, is het ronduit goedkoop. En de koffie? Die is er verschrikkelijk lekker ;-)

Chilenen

Na de uitbundige Brazilianen en de oprecht vriendelijke Argentijnen, moesten we even wennen aan de Chilenen. Hoewel nog altijd warmer dan de gemiddelde Vlaming, zijn ze gereserveerder, soms meer achterdochtig dan hun buren.
Heel veel boeiende gesprekken gehad. En allemaal komen ze tot dezelfde, vrij harde conclusie: Chilenen hebben geen persoonlijkheid. Ze hebben onder Augusto Pinochet nooit hun mening leren uiten en kunnen het, achttien jaar na de militaire junta, nog altijd niet.
Sommigen vinden dat er sindsdien nog maar weinig veranderd is. En misschien hebben ze gelijk. Overal waar je gaat, zie je mannen in groene legeruniformen. Een akelig beeld.

Santiago

Van Puerto Montt nog meer relaxen op Chiloë. Het eiland is bezaaid met bizarre houten kerkjes, bonkige vissers geloven er nog in elfjes. Veel verse vis gegeten, al raakten we er ook verknocht (verslaafd?) aan hotdogs, opgevuld met guacamole. In het Spaans 'completos'. Echt een delicatesse ;-)
Daarna vijftien uur 'bussen' naar Santiago. Een leuke stad, dat wel, maar erg vuil. De hoofdstad wordt omringd door het Andesgebergte. De smog krijgt er geen kans te ontsnappen. Hoe mooi het weer er ook is, de nevel blijft er als een dikke sluier hangen.

Smog in Santiago.

Zorgen

Een jaar zonder plichten. Voelt raar en bijzonder prettig aan. Maken we ons zorgen? Weinig. Een vraag die bijna elke dag terugkomt is : ´Ligt mijn haar wel goed?’ Sofietje kan daar in 9 van de 10 gevallen positief op antwoorden, bij mij daarentegen is het een dikke ramp. Mijn haar was mooi lang maar in een vlaag van zinsverbijstering besloot ik in het Argentijnse San Salvador de Jujuy naar coiffeur Walter te gaan en mezelf dezelfde coupe aan te meten als een badpakkenmodel in een plaatselijk modeblaadje. Wel, dat is goed fout afgelopen. Sofietje krijgt ´s ochtends als ze wakker wordt nog altijd de slappe lach wanneer ze naar mijn kopke kijkt. Tegenwoordig noemt ze me Elske (De Temmerman uit Oeganda van Johan Van Hecke) of Tijlke Uilenspieghel (van Nele en Lamme Goedzak) Pijnlijk.

Sofietje heeft tegenwoordig een staartje. Heel cool ...

...en ik lijk op Els (van Johan) uit Oeganda.

Ferry

Om te bekomen van onze trekking in Torres del Paine Nationaal Park hebben we besloten de beroemde Carretera Austral in Chili links te laten liggen en heel even te niksen op de Navimag-ferry van het kleurrijke Puerto Natales naar het vissersstadje Puerto Montt. Hadden we verdiend ;-) 1500 kilometer langs Chileense fjorden en kanalen. Heerlijk. In de zon. Op het dek. Alsof we vier dagen in een postkaartje hebben geleefd ;-)

Een luizenleven op het dek.

Hedgefund kids

Ons mama vroeg me onlangs, ‘Wat doen jullie daar een hele dag ?` Tja. Een wereldreis is inderdaad geen gewone reis. Na drie weken -de gemiddelde duur van een ‘gewone’ vakantie- groeit het besef dat je niet meer naar huis gaat. Thuis waar alles vertrouwd is ;-) In het begin dachten we vooral die huiselijkheid te zullen missen. Niet waar. Overal waar we komen proberen we een soort thuis te creëren. In de tent lukt dat –raar maar waar- vrij goed, in hostalletjes proberen we de rugzakken uit te laden en alles op te bergen in kasten. Al onze boeken zetten we naast elkaar als in een geïmproviseerd rek. De televisie zetten we op, zonder er echt naar te kijken. In de badkamer hangen we een waslijn waar we de met de hand gewassen kleren ophangen. Het is echt back to basics. Al wat we hebben, zit in twee rugzakken.

Het is bizar, maar een wereldreis voelt niet aan als een echte vakantie. Hoewel even plezant ;-) Het reizen wordt bijna een dagtaak. Tickets regelen, vooruit plannen (zijn we niet goed in), onderhandelen, afdingen en vooral actief blijven. Intussen al ‘soortgenoten’ ontmoet en gemerkt dat velen ergens blijven plakken zonder nog veel uit te spoken. Want een jaar is toch oneindig lang. Niet dus. De tijd glijdt als zand door onze handen. Nu al beseffen we dat een jaar niet eens zoveel is ;-)

Vaak hoor je mensen zeggen, reizen wordt op de duur ook een sleur. Niet akkoord. Er is zoveel te doen, zoveel te beleven dat we ons niet kunnen dit ooit beu te worden. Nu nog niet. Bovendien leer je elke dag nieuwe mensen kennen die telkens andere verhalen opdissen. Uiteraard ontmoeten we studenten die net hun diploma behaald hebben en het er nog eens goed van willen pakken. 'Waar halen zij het geld vandaan, zonder ook nog maar éen jaar gewerkt te hebben?', denken wij dan. Het is en blijft een dure grap, zo'n wereldreis. Een Nieuw-Zeelands koppel, dat we tegenkwamen, noemde deze jongeren 'hedgefund kids' ;-) Achttienjarigen die twee keer zoveel kredietkaarten hebben dan ondergetekenden, het zich kunnen permitteren drie keer per dag op restaurant te gaan en het geld van mama en papa er zonder nadenken doordraaien.

Opvallend: het merendeel wereldreizigers zijn dertigers. Leuk voor ons ;-) En de vijftigers en zestigers? Die hebben vooral medelijden met ons. Medelijden dat we elke dag met weinig centen moeten toekomen om een jaar lang, zonder inkomsten, te kunnen toekomen. Overlaatst lag er een briefje op onze kamer van een Waals koppel dat ons per se wilde trakteren op restaurant (inclusief taxirit, heen en terug) Jammer dat we die avond niet konden ;-)

Hard labeur

Tien dagen op de boot. Weinig beweging. Veel gegeten. Dat moest eraf gestapt worden. Een dikke week gaan wandelen in de Patagonische Andes. Eerst naar de grillige Fitz Roy (3441meter, Argentinië), vervolgens een ijstrekking op de Perito Moreno-gletsjer in het Los Glaciares National Park (Argentinië)...

Met 'stijgijzers' op de gletsjer

...en ten slotte een vijfdaagse tocht door het immense Torres del Paine Nationaal Park (Chili) langs gletsjers, ijskoude bergmeertjes en grillige rotsformaties.

Patagonische posterboys in Torres del Paine Nationaal Park

Meer dan 100 kilometer afgehaspeld, maar ‘t was –we vallen in herhaling- de moeite. Wel zwaar. Vooral de rugzakken. Terwijl het gros van de trekkers eten in poedervorm meesleurde, maakten wij er een erezaak van om een gevarieerde moestuin mee te nemen. Maar worteltjes, courgettes, avocado’s, pepers, ajuintjes, look, appels en meloenen wegen. Jaloers waren we op de vrouwen die alles aan hun mannen konden geven. Bij ons is alles altijd ‘eerlijk verdeeld’ en dat betekent ‘evenveel pijn’. Op een bepaald moment voelden we ons als Cate Blanchett in de film, Babel. Wat zaten we in godsnaam te doen, zo ver van huis, in een park waar het na drie dagen zon, ook regende en sneeuwde. Lieve rangers die ons trakteerden op een kop thee slaagden erin onze moraal op te krikken. Zo goed als. Even dreigde de gezellige babbel uit de hand te lopen toen ze vertelden over de ratten op de camping en Sofietje een crisis kreeg die moeilijk in te tomen viel ;-)

Klachten

Beste vrienden en vriendinnen,

De laatste tijd krijgen we ontzettend veel klachten dat we onze blog te weinig updaten ;-) Onze oprechte excuses hiervoor, maar we zijn de laatste weken gaan trekken in afgelegen streken waar er weinig of geen computers zijn. Momenteel zitten we in Bolivië en alleen al om dit bericht te kunnen posten moeten we anderhalf uur wachten vooraleer we enige ontvangst hebben, laat staan dat we een foto kunnen opladen. Een hel ! We blijven proberen ! Alvast bedankt voor zovele lieve, hartverwarmende reacties. Zowel via mail, blog als Skype. Het doet ons zelfs zoveel deugd dat er bijna geen tijd is voor enige vorm van heimwee.

Zonnige groetekens uit het fantastisch mooie Bolivië !!!